Arantza Portabales: "Temos a sensación de que calquera tempo pasado foi mellor e iso é unha gran mentira”
Aínda que pasaches a túa infancia en Donostia, chegaches a Marín con case trece anos. Como te marcou este pobo na túa escrita?
Para empezar, eu son moi da ría. Este verán din o pregón das festas de Marín e é un xeito de ser, de reaccionar e de carácter. A raíz da novela ambienteina na praia de Loira, que é o pobo de miña nai. E en Bueu, Marín, Cangas, Pontevedra... As expresións véñenme á cabeza. Temos unha linguaxe moi do sur, din que falamos cantando.
No teu último libro, O home que matou a Antía Morgade, afondas no pasado. Por que o ser humano se aferra tanto a el?
Eu creo que a nostalxia é unha filla de puta. É así. Temos a sensación de que calquera tempo pasado foi mellor e iso é unha gran mentira. Idealizamos o noso pasado. E molaba para unhas cousas, pero para outras non. Agora fanse cousas moi chulas. Antía Morgade comeza dicindo que do pasado vólvese, pero da morte non. Cando non podes co presente, o refuxio é mirar atrás, quedar estancado no pasado. Sempre digo que son unha persoa totalmente pragmática, non hai nada de beneficioso en quedar no que puido ser e ou no que simplemente foi. Sabes que se volves a ese punto farías o mesmo. É un exercicio inútil co que estamos moi obsesionados.
Es considerada a dama da novela negra. Nótase que o pasas ben escribindo, non?
Si, co meu último libro eu quería volver a iso que sentía cando tiña doce anos, con esa sensación de volver á casa para retomar a lectura onde a deixara. Empecei con Beleza Vermella, e paseino moi ben. Ás veces parece que os escritores estamos para salvar o mundo e as historias simples poden amosar moita profundidade. As novelas teñen múltiples capas e esa é a mestura de Abad e Barroso.
Durante o teu proceso creativo sufriches algunha vez o síndrome do impostor?
Sempre o teño, incluso na miña profesión no corpo superior de finanzas. Cando comecei a traballar, choraba polas tardes dicindo que non ía ser quen de traballar. E iso que levaba toda a vida preparándome para ese momento. Non só é escribir libros, é ser escritora e moverte no ámbito editorial. O escritor ten que vir chorado da casa, hai que respectar as críticas negativas. Tes que estar preparado porque vai haber xente á que non lle guste o teu libro e non quere dicir que sexa malo. Como di Mariola Cubells, as mulleres levamos o síndrome do impostor dentro do ADN. Temos un nivel de esixencia moi alto.
E ti es perfeccionista?
Eu son unha persoa terriblemente esixente e crítica. Pero sempre digo que a perfección non está en ser o mellor facendo as cousas, senón en facer ti as cousas o mellor que poidas. Ás miñas fillas sempre lles digo que saquen o mellor delas, non que sexan perfectas.
Dáslle moitas voltas á idea principal?
Tardo moito en decidir que libro vou escribir. Ese proceso é o que me leva tempo. Podo estar seis meses decidindo de que vou falar. Penso no tema, na culpa, no loito, de como a morte nos pode paralizar, no pasar páxina, en vivir no pasado en lugar de acadar un futuro. Eu teño que encontrar unha trama que se adapte a ese tema. No primeiro libro falei das crises existenciais e en como se nos voltea a cabeza e as cousas que antes eran unha prioridade cambian. Tamén en como necesitas outros estímulos para ser feliz ou na monotonía que te pode facer tolear.
Traballas como funcionaria de escala superior da Xunta. De onde sacas tempo para escribir?
Para min a escrita segue a ser unha evasión. Axúdame a limpar a mente. Mais o complicado no meu caso é o proceso que hai detrás da publicación dun libro, a produción e as xestións da carreira literaria, que son moitas aínda que teñas axente. Esa parte ás veces é desesperante. É moi difícil de compatibilizar, pero eu teño a sorte de que a parte da escrita segue a ser ese momento de desconexión do que gozo.
Santiago Abad e Barroso teñen algo de ti mesma?
Eu non me sinto vencellada a ningún destes personaxes, refírome a Abad e Barroso. Si me sinto vencellada a Úrsula Bas porque ela era escritora e podiamos compartir experiencias vitais. A miña amiga e escritora, Inma López Silva, dixo na presentación deste libro que “Abad era un malote ido a menos e ela unha choni ida a máis”. Comparto a opinión pero teño moi pouco de malota e de choni (risas). O certo é que son personaxes cos que comparto poucas cousas e cólloos con distancia. Pero encántame meterme neles. Eu céntrome na psicoloxía, na cabeza dos personaxes. É o máis importante, o núcleo da historia. Como esa morte modifica a vida dos que están arredor.
Xorden dúbidas durante o proceso?
Eu cando comezo o libro teño a historia moi pechada. O que non teño son os detalles. E iso vai medrando coa novela cando te mergullas e non es quen de saír. Cando comecei con Abad e Barroso non me estaba gustando e non o estaba a pasar ben. Entón, nese momento parei. Decidín darlle unha volta e facer unha novela radicalmente distinta. Naquel momento sentía que estaba facendo algo que a xente esperaba que escribira, non o que eu quería realmente. Ao final compuxen unha novela negra, pero con outro tipo de investigacións non tan procedimentais. E paseino estupendamente, é unha novela fresca e divertida.
Ti comezaches a publicar de xeito tardío. Nunca é tarde para escribir?
Eu atopeime nun momento na vida no que me replantexei que facer e decidín que necesitaba algo distinto, sobre todo para min. Ao final vivimos para os demais, para a familia, o home, os fillos. Investimos tempo neles e eu necesitaba un oco para min. Comecei a escribir e descubrín que o pasaba estupendamente. Hai xente que me pregunta como fago para publicar. Eu nunca busquei isto, nunca busquei escribir. Mais sei que son moi afortunada porque o meu camiño é contar historias. A edición chegoume a través de premios e libros que acabaron gustando moito. Xa se traduciron ao francés, ao italiano, ao hebreo... Todo isto xurdiu tarde, o que hai que facer é ser honesto e prepararse.
Se a túa vida fose un dos teus libros, que título lle merecería?
Que difícil. Pois igual 'Diario dunha muller cansada' ou o título da miña primeira novela 'Sobrevivindo'. Estaría ben! (risas).
(Extracto da entrevista publicada no número 400 - setembro 2024)
Comentarios (0)